سلامت نیوز : «100 درصد گیاهی، فقط در مدت 20 روز، بدون درد، بدون خماری، بدون بستری، افزایش دهنده قوای جسمی، روشن کننده پوست، افزایش دهنده شادابی و . . . .» فقط به قول مجری خوش تیپ و مهربان شبکه ماهواره ای"یه جو اراده می خواد." ترک اعتیاد را آن چنان آسان و حتی دلپذیر می نمایانند که بدت نمی آید معتاد شوی و لذت دوره ترک را تجربه کنی.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه خراسان ؛ اعتیاد همان چاهی است که وقتی معتاد به قعرش افتاد به هر ریسمانی چنگ می زند تا خود را از چاه برهاند؛ حتی اگر در دسترس ترین ریسمان، داروهای ترک اعتیادی باشد که روزی چند بار در شبکه های ماهواره ای تبلیغ می شود.

وقتی هیچ بقالی نمی گوید «ماست من ترش است» چگونه انتظار می رود تا تبلیغ کنندگان داروهای ترک اعتیاد در شبکه های ماهواره ای به جای سخن گفتن از تاییدیه های دروغین، از مشکلاتی بگویند که مصرف این داروها در پی دارد؟ آمار رسمی نشان می دهد سالانه چندصدمیلیون تومان از جیب ایرانی ها برای خرید داروهای ماهواره ای می رود که در کنار داروهای لاغری و افزایش قوای جنسی، داروهای ترک اعتیاد نیز بخش اعظمی از این داروها را تشکیل می دهد. اما صرف هزینه های بی فایده، همه ماجرا نیست. این سکه روی دیگری نیز دارد؛ خسارت های جانی که به فرد معتاد وارد می شود. در خوش بینانه ترین حالت می توان گفت که این داروها کاملاً بی فایده هستند اما آن گونه که کارشناسان هشدار می دهند اغلب آن ها حاوی موادی است که خود ایجاد اعتیاد آن هم از نوعی دیگر می کند.

وقتی باید معتاد شد!

چاره ای نیست باید برای چند ساعتی هم که شده نقش یک معتاد نادم و پشیمان را بازی کنم. اولین فروشنده کپسول های گیاهی را از طریق آگهی اینترنتی پیدا می کنم. در واقع یک عطاری است مثل همه عطاری های دیگر (که اغلب آن ها هرگز دستشان را به چنین کارهایی آلوده نمی کنند). نگاهم را روی شیشه های ریز و درشت و کپسول های از همه رنگ می گردانم، بوی تند نعناع خشک شده و رزماری و شیرین بیان، خماری ام! را می پراند. فروشنده عطاری، زیر چشمی نگاهم می کند و می پرسد: برای خودت می خوای؟ سر تکان می دهم.

- چی می کشی؟

جانم در می آید تا بگویم، هروئین. ولی واقعاً قصد داشتم رمانتیک ترش کنم که نشد. خیلی بی احساس و طوطی وار می گوید: پس اول باید تریاک بکشی، یک هفته فقط تریاک بکش، بعد بیا کپسول اول را بگیر، این ها بر هروئین اثری ندارد.

حتی نگاه کردن به کپسول ها هم حالم را بد می کند.

- دانه ای1000 تومان. یکی دوماهه هم پاک پاک می شی، مثل بچه تازه متولد شده.

- بسیار خوب ولی محتوای این کپسول ها چیه؟

- همه چی هست، سولنجون، استوقودوس، بابا آدم و این جور چیزها. ولی فرمول اصلی اش محرمانه است، خاص خودمونه.

بیرون که می آیم خدا را شکر می کنم که مجبور به خوردن این کپسول ها نیستم. فروشنده دوم را از آگهی های یکی از نشریات زرد پیدا می کنم. با موبایل اعتباری اش تماس می گیرم. او مغازه ندارد، آدرس هم ندارد. هیچ اسم و مشخصاتی هم ندارد. قرار می شود داروها را با پیک برایم بفرستد و من پول را به همان پیک بدهم، کپسول هایش را ارزان تر می فروشد؛" به همه 1000 تومان می فروشیم ولی به تو 800 تومان، فقط به خاطر جوونیت!"

از ترکیب کپسول ها که می پرسم می گوید: مهم نیست. ما کارمون تضمینیه. کپسول های ما صادر می شه به خارج از کشور.

می خواهم مطمئن شوم. برای همین می پرسم: تا حالا کسی هم با این کپسول ها ترک کرده؟

ناگهان لحن صحبتش تغییر می کند. با دلخوری می گوید: ترک کرده؟ داداش هر کی یه بار از ما خرید کرده مشتری شده. همین الان رئیس . . . 3 ساله که از خودمون کپسول می خره.

- این که یعنی به کپسول های شما معتاد شده.

عصبانی می شود و می گوید: برو داداش از همون کپسول های فلفلی آشغال بخر تا دل و روده ات سوراخ بشه. ما کارمون با کلاسه. مشتری مون هم باید با کلاس باشه!

کاش بلد بودم نقش یک معتاد با کلاس را هم بازی کنم.

هشدار مسئولان

می بینید؟ باورتان می شود که ممکن است فردی زنجبیل، فلفل قرمز، بابا آدم، استامینوفن کدئین، ترامادول، دیازپام، اگزازپام،آمی تریپتیلین، نورتریپتیلین، متادون و دیفنوکسیلات را بخورد و زنده بماند؟ باور کنید بعضی از معتادان که از دیگر روش های ترک ناامید شده اند یا پی راه های میانبر ترک می گردند، این راه را هم رفته اند و عجیب این جاست که پس از خوردن همه این ها و گر گرفتن ها، خواب آلود شدن ها، رعشه ها و نشئه شدن ها، زنده مانده اند و البته همچنان معتاد.

اما پخش کنندگان کپسول های ترک اعتیاد فقط عطاری ها یا فروشندگان سرگردان و موبایل به دست نیستند و این روزها، خیلی ها تبلیغ آن ها را از شبکه های ماهواره ای دیده اند. این در حالی است که اداره سلامت اجتماعی، روانی و اعتیاد وزارت بهداشت بارها در مورد وجود مواد مخدر در کپسول های گیاهی ترک اعتیاد هشدار داده است.

همچنان که رئیس گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، چند روز قبل از توزیع غیرمجاز متادون در عطاری ها خبر داد و گفت: گزارش های غیررسمی نیز از عرضه مواد مخدر در برخی از عطاری ها حکایت دارد.

به گزارش ایسنا، دکتر"محمدرضا قدیرزاده"در نشست بررسی «آنالیز آزمایشگاهی داروهای ترک اعتیاد ارائه شده در عطاری های شهر تهران» درباره توزیع داروهایی که در قالب ترک اعتیاد، مشکلات جنسی، چاقی، لاغری و... تبلیغ می شود، گفت: در بحث داروهای ترک اعتیادی که در عطاری ها توزیع می شود، در آنالیز هایی که انجام دادیم، مشخص شد که اغلب آنان به شکل غیراستاندارد توزیع شده و دارای ترکیبات شیمیایی هستند.

وی با بیان این که در آنالیزهای انجام شده در پزشکی قانونی مشخص شد، عمده داروهایی که در قالب گیاهی عرضه می شوند، دارای ترکیبات شیمیایی هستند، اظهارکرد: در این داروها موادی نظیر دیفنوکسیلات، ترامادول، کدئین و... وجود دارد که این مواد از مواد اعتیادزا محسوب می شود.

به گفته رئیس گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، این داروها در روزهای اول مصرف به خوبی اثر کرده و حتی با عناوینی نظیر «دتای هندی» و با ظاهری گیاهی توزیع می شود، اما پس از مدتی سبب اعتیاد فرد به آن شده، به طوری که در آزمایش ادرار مصرف کنندگان نیز مواردی از ترامادول و مورفین مشاهده شده است.

قدیرزاده از تولید داروهای ترک اعتیاد درکارگاه های زیرزمینی حومه تهران خبر داد و گفت: عمده این مواد همچون داروهای ماهواره ای لاغری و چاقی و ... در کارگاه های زیرزمینی اطراف تهران تولید می شود و اصلا وارد کردن چنین کالاهایی صرفه اقتصادی ندارد.

وی در ادامه سخنانش با بیان این که مشکل این است که معلوم نیست چه کسی باید با تخلفات عطاری ها برخورد کند، خاطرنشان کرد: البته در برخی جاها نیز با این موارد برخورد شده اما هنوز مواردی باقی مانده است.

به گفته رئیس گروه مطالعات اعتیاد مرکز تحقیقات پزشکی قانونی، نتایج تحقیقات نشان داده است داروهایی که در تبلیغات گفته می شود 100 درصد گیاهی است و طی یک ماه می توان با آن اعتیاد را ترک کرد، نه تنها مواد شیمیایی در آن وجود دارد، بلکه بعد از گذشت یک ماه سبب اعتیاد فرد به مصرف آن می شود.

قدیرزاده همچنین اظهاراتی مبنی برداشتن تاییدیه این داروها از سازمان غذا و داروی ایالت متحده آمریکا یا کسب مجوز از وزارت بهداشت را تکذیب کرد و گفت: چنین موضوعی صحت ندارد.

3 ماه پیش از این نیز مدیر کل سلامت اجتماعی،  روانی و اعتیاد وزارت بهداشت در مورد وجود مواد مخدر در کپسول های گیاهی ترک اعتیاد هشدار داد واعلام کرد: هیچ داروی گیاهی برای ترک اعتیاد وجود ندارد.

وی با اشاره به وجود کپسول هایی در برخی عطاری ها با عنوان داروی گیاهی درمان و ترک اعتیاد گفت: تاکنون هیچ درمان گیاهی برای ترک اعتیاد شناخته نشده و این قبیل داروها مورد تایید وزارت بهداشت نیست.

وی، فروشندگان داروهای گیاهی درمان و ترک اعتیاد را افرادی سودجو خواند و به ایسنا گفت: به تازگی این داروها به صورت بسته های پستی و در ازای دریافت مبالغ کلان برای افراد ارسال می شود.

مدیر کل سلامت اجتماعی، روانی و اعتیاد وزارت بهداشت در این باره به نتایج برخی تحقیقات اشاره و اظهار کرد: بر این اساس به نظر می رسد که درصد بالایی از کپسول های گیاهی ترک اعتیاد حاوی مواد مخدر هستند.

وی با تاکید بر این که نقش وزارت بهداشت در این باره تنها به اطلاع رسانی خلاصه می شود، از نیروی انتظامی و صنف عطاران خواست تا با مراکز فروش این قبیل داروها برخورد کنند.

از ترک تا اعتیاد دوباره

به گفته برخی کارشناسان، فروشندگان این گونه مواد تقلبی برای آن که رضایت نسبی خریدار را فراهم کنند در داروهای خود مقادیری مواد مخدر ضعیف تر از جمله تریاک یا داروهای خواب آور و آرام بخش می ریزند که خود اعتیاد آور است. به عبارت دیگر ممکن است فرد اعتیاد اصلی خود را کنار گذاشته و به این داروها یا بهتر بگوییم مواد به کار رفته در آن ها معتاد شود.

یک آسیب شناس و متخصص آزمایشگاه تشخیص طبی با تأیید این مطلب می گوید: با بررسی و آزمایش های صورت گرفته روی بعضی از داروهای گیاهی ترک اعتیاد، دوزهایی از تریاک در این داروها ملاحظه شده که میزان آن نیز در این داروها متفاوت بوده است.

"مرجان شیدایی" اضافه می کند: بعضی از عطاری ها بدون آگاهی در مورد سوابق بیماری فرد معتاد اقدام به تجویز بعضی از داروهای گیاهی ترک اعتیاد می کنند در حالی که مشخص نیست مواد تشکیل دهنده این داروها چیست هرچند در بررسی های صورت گرفته، مشخص شده که بعضی از این داروها دارای دوزهایی از تریاک نیز می باشند.

وی با بیان این که اشخاص برای تهیه داروهای گیاهی باید به عطاری های دارای مجوز وزارت بهداشت مراجعه کنند؛ می گوید: در بعضی از عطاری ها، داروهای گیاهی با عنوان ترک اعتیاد و دخانیات به فروش می رسد در حالی که سلامت این داروها مورد تایید نیست.

این متخصص می گوید: هیچ دارویی به تنهایی منجر به ترک اعتیاد در فرد نمی شود. براین اساس اشخاص برای ترک اعتیاد باید به کلینیک های معتبر ترک اعتیاد و دارای مجوز مراجعه کنند. بنابراین ترک اعتیاد فقط از طریق دارو ممکن نیست و براین اساس دارو درمانی باید در کنار روان درمانی صورت گیرد.

یکی از کارشناسان مسئول در اداره کل نظارت سازمان نظام پزشکی نیز در این باره می گوید: معتاد با مصرف داروهای ترک اعتیاد گیاهی، ممکن است که اعتیادش از ماده مخدر اولیه قطع شود اما به مواد مخدری که در این داروها وجود دارد اعتیاد پیدا می کند.

وی با بیان این که اعتیاد یک بیماری چند جانبه و دارای ابعاد روانی اجتماعی و خانوادگی است اضافه می کند: بررسی ها نشان داده که اعتیاد افراد با مصرف این داروها نه تنها بهبود پیدا نکرده است بلکه افراد دچار اعتیاد چندگانه به چند ماده مخدر شده اند.

این کارشناس توضیح می دهد: مراکز توزیع کننده این داروها نشانی مشخصی ندارند و این داروها به صورت غیرمجاز و زیرزمینی تهیه می شود.

وی عوارض روانی را یکی از مهم ترین عوارض مصرف این داروها می داند و می گوید: معتادان برای درمان اعتیاد خود تنها به مراکز مجاز ترک اعتیاد مراجعه کنند. مراکز ترک اعتیاد کشور یکی از استانداردترین مراکز ترک اعتیاد در جهان هستند و معتادان برای ترک اعتیاد به مراکز مجاز مراجعه کنند.

ولی ترکیب واقعی این کپسول ها چیست؟ کارشناس مسئول در اداره کل نظارت سازمان نظام پزشکی در پاسخ این سوالم می گوید: بر اساس بررسی های انجام شده روی تبلیغات ماهواره ای ترک اعتیاد با داروهای گیاهی، این داروهای گیاهی شامل قرص استامینوفن کدئین، قرص دیفنوکسیلات و ترامادول به علاوه مقداری زردچوبه، دارچین و زعفران است.

متخصص سم شناسی و سرپرست بخش آنالیز پزشکی قانونی نیز در تأیید این گفته ها می گوید: در ترکیبات ۹۰ درصد از داروهایی که به عنوان داروی گیاهی ترک اعتیاد در عطاری ها به فروش می رود، ماده شیمیایی وجود دارد.

دکتر"فرزانه جوکار"توضیح می دهد: با توجه به افزایش داروهای گیاهی ترک اعتیاد، احتمال دادیم که در این داروها مواد شیمیایی نیز وجود داشته باشد که از این رو بررسی این مواد را در دستور کار خود قرار داده ایم و از عطاری های سراسر تهران نمونه هایی را گرفتیم.

وی با بیان این که در این راستا۸۰ نمونه را مورد آزمایش قرار داده اند به ایسنا می گوید: این نمونه ها در قالب کپسول، قرص های خاکی رنگ و سفید رنگ بودند و وجه اشتراک تمامی آن ها داشتن بوی گیاه بود. عمده این داروها نیز، تولید داخل و دست ساز بودند. در بررسی که روی این داروها انجام دادیم، مشاهده شد که ۹۶ درصد از این مواد حداقل دارای یک ماده دارویی بودند و در ترکیبات ۹۰ درصد از آن  ها نیز یک ماده شیمیایی به کار رفته بود و این در حالی بود که در تبلیغات این مواد از عنوان گیاهی استفاده شده بود.

به گفته وی، در ترکیبات این داروهای گیاهی موادی نظیر ترامادول، کدئین، دیفنوکسیلات و ... مشاهده شد که تمامی این مواد شیمیایی و برخی نیز اعتیادآور بوده اند.

قطعا برخی از درمان های گیاهی برای کمک به ترک اعتیاد وجود دارد، اما این مهم است که هر فردی که برای اولین بار از محصولی استفاده می کند اطلاعاتی در آن مورد داشته باشد. همچنین توصیه می شود که مردم انتظارات واقع گرایانه داشته باشند و از دارو انتظار معجزه نداشته باشند به ویژه هنگامی که آن را به عنوان درمان در ترک اعتیاد استفاده می کنند.

همه کارشناسان و مسئولان به مردم توصیه می کنند که قبل از استفاده از هرگونه داروی گیاهی به عنوان یک شیوه درمانی از پزشک کمک بگیرند. حتی اگر فردی در حال استفاده از این داروهاست بهتر است به پزشک مراجعه کند وفعل وانفعالاتی را که در بدنش اتفاق افتاده به وی گزارش دهد. ولی این همه داستان نیست. مسئولان و به ویژه ناظران این آشفته بازار نیز باید به خود بیایند و مسئولیت های خود را به یاد آورند و با چنین تخلفاتی که موجب بی اعتمادی مردم به یک قشر خاص یا حتی تلاش های فرهنگی برای درمان معتادان می شود، به شدت برخورد کنند.